Programma

In 1985 kreeg Bo van de Graaf van het Nijmeegse filmhuis Cinema Mariënburg de vraag om ‘iets’ te doen met films van Fellini. Hij stortte zich op de muziek van diens huiscomponist Nino Rota, en dat was het begin van het ensemble I Compani. De muziek van de Italiaan paste Van de Graaf als een handschoen, en veel stukken hielden repertoire, al ging de Nijmegenaar steeds meer zelf componeren. Zo volgden er projecten over thema’s als de liefde, billen, diva’s van het witte doek, eten, en het circus, vaak met beelden en/of theatrale elementen. De muzikale veelvraat putte daarbij uit diverse muzikale vaatjes, zoals jazz en geïmproviseerde muziek, maar ook opera (Verdi), tango (Gato Barbieri’s muziek voor Last Tango in Paris) en circusmuziek. Het maakte het kameleontische I Compani tot een uniek gezelschap in de Nederlandse jazz en geïmproviseerde muziek dat hooguit in het Willem Breuker Kollektief zijn evenknie had. Uit dat laatste legendarische gezelschap komt ook de ritmetandem die nu de basis legt voor het septet dat bij Jazz Inverdan aantreedt: Arjen Gorter (bas) en Rob Verdurmen (drums). De rest van het gezelschap bestaat naast de leider (op saxofoons) uit Maripepa Contreras (hobo, duduk), Friedmar Hitzer (viool), Michel Mulder (bandoneon) en Leo Bouwmeester (piano). Hier hoort u ze live met ‘Sogni d’Oro’. De titel van de tournee is ditmaal Bastissimo!, want na veertig jaar zet Van de Graaf een dikke vette punt (of uitroepteken) achter de groep. Wat hij daarna gaat doen? Ongetwijfeld nog meer avontuurlijke muziek maken met andere ensembles.

De composities van Thelonious Monk lenen zich voor velerlei interpretatie, van grote jazzmeesters als Miles Davis en Steve Lacy tot eigengereide bewerkers als Misha Mengelberg. Monkstukken op solo-altviool, dat bestond tot voor kort nog niet. De Roemeense Amsterdammer George Dumitriu leek het echter wel een goed idee, dus maakte hij een album dat simpelweg Monk on Viola heet. Soms blijft hij daarbij dicht bij het origineel, terwijl op andere momenten de memorabele melodie pas laat om de hoek komt kijken. En ook zijn volksmuziekroots laat hij niet buiten beschouwing. Zo klinkt ‘Locomotive’ als een Roemeens boemeltje. Laat u dus verrassen door Monk zoals u het nog nooit gehoord heeft. Luister en kijk hier naar Trinkle Tinkle

De andere solist die u deze middag hoort, is pianist Kristján Martinsson. De IJslander woont alweer enige tijd in Zaandam, en daarom nodigden we hem al eens uit voor de improvisatie-estafette  ‘Zaans onderonsje’ op Bevrijdingsdag  2024. Als solist is hij beïnvloed door de Scandinavische jazz en geïmproviseerde muziek. We horen dus veel lyriek en atmosferische klanken, die soms aan Franse klassieke componisten uit het impressionisme doen denken, zoals Claude Debussy of Erik Satie. Maar bij Martinsson ligt er altijd wel een scherp randje op de loer, wanneer hij in het binnenwerk van de piano duikt, of er een paar woeste clusters tussendoor gooit. Avontuur verzekerd!

Sinds hij in Nederland neerstreek vanuit Turkije, heeft ud-speler Mehmet Polat een bijzondere eigen plek in ons muzieklandschap verworven. Zijn eerste platen vulde hij met combinaties met diverse gasten, maar sinds een paar jaar bestormt hij de podia met een vast kwartet. Daarin heeft hij musici om zich heen verzameld die net als hij een breed grensgebied bestrijken tussen jazz en geïmproviseerde muziek, muziek uit het Midden-Oosten, India en de Balkan. Zo maakte pianist Franz von Chossy naam met de groep Arifa, neemt drummer Martin Hafizi de onregelmatige maatsoorten uit zijn vaderland Bulgarije mee en is bassist Daniel van Huffelen de rots in de branding met zijn aardse geluid en zijn sublieme strijkwerk. In zijn composities weet Polat een organische verbinding te maken tussen alle stijlen en genres die hij een warm hart toedraagt. Zijn spel kenmerkt zich ook door een perfecte balans tussen virtuositeit en diepe muzikaliteit. De recensent van Jazzflits sprak in een recensie van het album Embodied Poetry van een ‘kenmerkende inclusiviteit’ en concludeerde dat ‘Polat een humaan, inlevend wereldbeeld voor ogen staat’. Hier speelt het kwartet het stuk Soul’s Tide tijdens een concert in het Bimhuis.

Er zijn weinig andere Nederlandse drummers die de vellen van hun drumstel zo mooi kunnen laten zingen als Pierre Courbois. Ook zijn partners in crime van het trio 3GEN3 brengen een grote zangerigheid in hun spel mee. De naam van de groep slaat op de drie generaties die erin aan het woord zijn. Want naast Courbois (1940) zelf horen we bassist Wiro Mahieu (1964) en saxofonist Jesse Schilderink (1995). De groep is het levende bewijs dat leeftijd ook maar een kwestie van een getal is. Alle drie spelen ze namelijk met even veel overtuiging en zeggingskracht. Het gehele repertoire werd bij elkaar geschreven door Courbois zelf, en bestrijkt een breed spectrum. Hij leeft zich graag uit in oneven maatsoorten (zoals 5/4, 7/8 of 11/8), maar schrijft net zo makkelijk een overtuigende ballad, een springerig thema of een soepel stukje swing. 3GEN3 is de laatste loot aan de boom van eigen bands die de drummer al zijn hele muzikale leven (sinds midden jaren 50!) leidt. Wie hem kent, zal dit sublieme trio zeker willen horen, en wie hem nog niet kent, moet dat zeker ook komen doen. Hier krijgt u vast een voorproefje van het trio, live in Arnhem.

Het is even een tijdje stil geweest rond het Nederlandse powerjazz-kwartet The Ploctones. Maar onder de titel ‘Back on the Ploc’ zijn de heren weer helemaal terug. Met het warme, zinderende tenorsaxgeluid van Efraim Trujillo, het maniakale gitaarspel van Anton Goudsmit, de diepe grooves van bassist Jeroen Vierdag en het soepele en ultraprecieze drumwerk van Martijn Vink staat de band weer als een huis. De rolverdeling is net zo veranderlijk als hun muziek. Zo kunnen de meest sierlijke melodieën door bas of drums worden uitgevoerd, terwijl gitaar en sax onnavolgbare ritmes en heupbrekende grooves spelen. Soms is het moeilijk om stil te zitten bij dit muzikale natuurverschijnsel, maar even behoedzaam een ingetogen ballad neerzetten behoort ook tot de vele mogelijkheden. Alle reden om het jaar 2026 in opperste vrolijkheid in te luiden. Koop snel een kaartje, want het kon wel eens akelig druk gaan worden. In deze live-opname in de Tilburgse jazzclub Paradox speelt de groep het stuk 050.

Navis is een nieuw ensemble met de Letse zangeres Liva Dumpe, Jasper Blom op rietinstrumenten, Sean Fasciani op basgitaar en Felix Schlarmann op drums, en haalt zijn inspiratie uit de vocale muziektraditie van de Baltische staten. Dziesmas is een zoektocht van het ensemble naar de kracht van ruimte en folkloristische muziek om een verbinding met het publiek tot stand te brengen.De akoestiek van een kerkruimte is een wezenlijk onderdeel van de luisterervaring en vormt tegelijkertijd een onmisbaar element voor het uitvoerende ensemble. Het project vond zijn oorsprong in het bewerken van traditionele liederen uit de Baltische regio van de afgelopen eeuwen. Door middel van herarrangementen zijn deze tijdloze stukken naar het heden gebracht en nemen zij het publiek mee op een melancholische reis tussen verleden en heden, tussen droom en werkelijkheid. Om u een idee te geven van de betoverende klankwereld van de groep, kunt u hier kijken en luisteren naar ‘Aizver actiņas un smaidi’ .

Eind 2020 besloot gitariste Corrie van Binsbergen haar gitaar voorlopig aan de wilgen te hangen en zich volledig te concentreren op het componeren. Uiteindelijk heeft ze zich daar niet helemaal aan gehouden, want in sommige gevallen speelde ze evengoed een instrumentale rol in haar eigen composities. Zo was ze in 2025 te zien en te horen in het magistrale muziektheaterstuk Requiem voor de onwerkelijkheid voor Silbersee, op tekst van Toon Tellegen. Nu heeft het Bimhuis haar een compositieopdracht verleend, die ze onder de titel What the World Needs Now ook buiten Amsterdam ten gehore gaat brengen. Flarden tekst, dichtregels, zinnen uit interviews met kunstenaars, dialogen uit film et cetera gaan daarbij het libretto vormen aan de hand waarvan ze vervolgens de muziek voor een bijzonder septet componeert. In de line up veelzijdige, en merendeels jonge musici met wie Van Binsbergen nog niet eerder samenwerkte. Zelf stuurt Van Binsbergen live op het podium de tekstsamples aan. Wellicht neemt ze ook de gitaar nog ter hand. U hoort: Sterre Konijn (zang, theremin, duduk), Binkbeats (percussie, elektronica), Alistair Payne (trompet), Fie Schouten (klarinetten) Joshua Herwig (cello) en Zofia Imiela (piano).

Het leek een beetje stil geworden rond de voormalige stadscomponist van Zaanstad, Mark Nieuwenhuis. Maar eind 2024 was daar ineens het korte album Flowing Solids. Met zijn goed ingespeelde kwartet brengt hij een eigen geluid in de Nederlandse jazz. Wat namelijk opvalt aan zijn trompetspel, zijn de Arabisch aandoende toonbuigingen, zoals we die kennen van Ibrahim Maalouf. Ze staan hem ten dienste bij een expressief en helder verteld verhaal van eigen hand. Nieuwenhuis is daarbij wars van uiterlijk vertoon of holle virtuositeit. In het ritmisch sterke pianospel van Thijmen Schoute, de melodieuze basgitaar van Kay Ramati en het soepele en speelse drumwerk van Remco Menting (die we nog kennen van Kapok) heeft hij perfecte partners om zijn aansprekende composities vlees op de botten te geven. Kom dus vooral (hernieuwd) kennismaken met Mark Nieuwenhuis. Deze compilatie geeft een goed idee hoe de band klinkt.

Pianist Oscar Jan Hoogland schreef wel eens stukken voor bands waar hij deel van uitmaakt (The Ambush Party, Mother Tongue, These Things Happen), maar in het nieuwe kwartet LOOT manifesteert hij zich nadrukkelijk als bandleidende componist. De naam van het ensemble laat zich op zijn Nederlands uitspreken, waarbij we dan kunnen denken aan een nieuwe vertakking aan de boom van de typisch Amsterdamse geïmproviseerde muziek, of New Dutch Swing, zoals de Amerikaanse journalist Kevin Whitehead het noemt. Want Hoogland staat nadrukkelijk in de traditie van pianisten/componisten/improvisatoren als Misha Mengelberg, Guus Janssen en Cor Fuhler. Als we de naam op zijn Engels uitspreken, betekent dat ‘buit’, en de groep grasduint zeker ook in andere vormen van jazz en geïmproviseerde muziek. Grootheden als Monk en Nichols zijn nooit ver weg. En als we het repertoire op het titelloze debuutalbum (dat in 2025 verscheen) samen pakken, moeten we tot de conclusie komen dat het een bijzonder rijk geschakeerde plaat is geworden. Naast de door de wol geverfde saxofonist/klarinettist Ab Baars heeft Hoogland twee generatiegenoten (bassist Uldis Vitols en drummer Onno Govaert) om zich heen verzameld en zo een ijzersterk team geformeerd. Bekijk hier het presentatieconcert van de cd in het Bimhuis.

De Amsterdamse (maar internationaal bezette) Zebra Street Band wordt aangevoerd door de Italiaanse koperblazer Salvoandrea Lucifora. Hoewel het sextet ook echt regelmatig in de open lucht te horen is, is de groep zeker geen standaard brassband. Daarvoor zijn de artistieke en creatieve aspiraties en talenten te groot. Desalniettemin heeft Lucifora zijn band tot een strak geheel gesmeed, zodat de dansbaarheid immer gegarandeerd is. Daarbij put hij in zijn composities uit tradities waar blaasorkesten op straat de feestvreugde kunnen vergroten. We horen Afrikaanse ritmes, Balkan-arrangementen en ook New Orleans-achtige funk de revue passeren. En uiteraard kijkt de componist ook met een schuin oog naar de muziek uit zijn geboorteland, zoals we die bijvoorbeeld horen in de filmmuziek van Nino Rota.  Naast de bandleider (op tuba en trombone) horen we Alistair Payne (trompet), Andrius Dereviancenko (tenorsax), John Dikeman (baritonsax) en Fabio Galazzi en Onno Govaert (drums, percussie). Hier is de groep te horen in de Amsterdamse Roode Bioscoop.